Aşırı Güven (Overconfidence)

Aşırı güven bilişsel önyargılardan biridir ve  insanların genel olarak aşırı güvene sahip olduğunu ve özelde ise kendi bilgilerinin doğruluğuna ilişkin, aşırı güvene sahip olduğunu öne sürmektedir. Aşırı güven, insanları bilgilerini aşırı tahmin etmeye, riskleri düşük tahmin etmesine ve olayları kontrol etme becerilerini abartmasına sebep olmaktadır. Bu sebeple insanlar kendi bilgilerinin doğruluğuna gerçekte olduğundan daha fazla inanmaktadır.

Aşırı güveni artıran üç sebep mevcuttur:

1   Yükleme Önyargısı (Self- attribution bias): insanların başarılarını kendilerine mâl edip, başarısızlıklarını ise kötü şansa ya da dışsal koşullara bağlama eğilimidir. Yakın dönemde başarılı olan yatırımcılar daha fazla aşırı güvenli olmakta ve bunun etkisiyle de daha aktif ve daha spekülatif pozisyonlar almaktadırlar.

2 Bilgi Yanılsaması (illusion of knowledge): İnsanların daha fazla bilgi sahibi olmakla tahminlerinin doğruluğunun artacağına inanma eğilimi bilgi yanılsamasıdır.  Ancak bu aşağıdaki sebeplerle herzaman geçerli olmayabilir:

·         Bazı bilgiler yatırımcıyı yanlış yönlendirebilir.

·         Çoğu insan bu bilgiyi yorumlayacak eğitim, tecrübe ve becerilere sahip olmayabilir.

·     İnsanlar yeni bilgiyi önceki inançlarını ve görüşlerini doğrulayacak ve destekleyecek yönde yorumlama eğilimindedir.

3 Kontrol Yanılsaması (illision of control): İnsanlar gerçekte olmamasına rağmen, sonuçları kontrol edebileceğine inandığı an daha fazla aşırı güvenli olmaktadır. Becerilere dayalı gelişen başarılar kontrol edilebilir iken, tesadüfi ya da şansa dayalı gerçekleşen başarılar kontrol edilemezler. Bunun yanında insanlar çoğu zaman şansı beceriden ayırt edememektedir. 

   

 Kaynak : Yatırımcı Psikolojisi- Serpil Döm